Siruela edita «A gota de sangue» na súa biblioteca de clásicos policiacos

Por H. J. P.

Agran novela —Os pazos de Ulloa, A Tribuna, A nai natureza, Insolación…— de Emilia Pardo Bazán (A Coruña, 1851-Madrid, 1921) ha eclipsado en ocasións os seus contos e nouvelles. Os estudosos da obra da condesa falan dun catálogo con máis dun milleiro de relatos, de asombrosa variedade de contido, estilo e intencións, entrando a autora galega cando lle apetecía no terreo dos xéneros —o gótico, o terror, os vampiros, as pantasmas, o demoníaco, o crime…— para moitas veces reinventarlos ou subverterlos.

Un título significativo entre esta amplísima produción é A gota de sangue (1911), un relato longo que está considerado como a primeira novela de detectives española escrita por unha muller. É máis, non é esaxerado dicir que está entre as manifestacións inaugurais do xénero policial en España xunto con exemplos canónicos da intriga como O cravo (1853), de Pedro Antonio de Alarcón, e A incógnita (1889), de Benito Pérez Galdós.

O selo Siruela rescata e publica agora —individualizada— A gota de sangue na súa biblioteca de clásicos policíacos, a máis importante no mercado editorial do español e onde pode acharse o máis selecto dos precursores británicos, franceses, italianos e americanos —como Michael Innes, William Levine, E. C. Bentley, Maurice Leblanc, Guy de Maupassant e Augusto de Angelis—, así como unha excelente antoloxía de mulleres detectives victorianas e tamén as peripecias de miss Gladden, a primeira detective profesional na historia da literatura e creación do xornalista e dramaturgo londiniense Andrew Forrester.

Pardo Bazán é a primeira firma española en entrar cun título propio nesta exquisita colección, aínda que xa aparecera no volume Crimes de autor. Unha antoloxía —confeccionado polo escritor e editor Juan Antonio Molina Foix— co relato A cana, ambientado na cidade de Estela (transunto de Santiago de Compostela). Pardo Bazán comparte espazo cun fenomenal elenco —Chéjov, Walt Whitman, Jack London, Joseph Conrad, Stephen Crane, Saki, Arthur Machen, Mark Twain, Rudyard Kipling e Kafka, entre eles— no que soamente outro autor español achaba cabida: o seu moi amado Benito Pérez Galdós —«Miquiño meu», así o chamaba nas súas ardentes cartas—, que achega O crime da rúa Fuencarral.

«Os abismos do corazón»

«O misterio dun crime é a súa psicoloxía, os abismos do corazón que descobre, a luz que guinda sobre a alma humana, sobre o estado social dunha nación, sobre unha clase, sobre algo que pase os límites da caixa de caudais, a cómoda ou o armario forzado, o baúl destripado, a carteira subtraída», escribiu Pardo Bazán en 1901 na revista A Ilustración Española, un fragmento do ensaio Como nas cavernas que Molina Foix recuperaba oportunamente no prefacio á edición.

Quen prologa A gota de sangue é Alicia Giménez Bartlett, primeira espada do noir europeo actual e que confesa a súa admiración por Pardo Bazán, «unha persoa extraordinariamente intelixente» con gran talento para ser libre e que se movía na contradición sen escusarse: «Nobre, pero crítica coas diferenzas de clase. Relixiosa e, ao mesmo tempo, librepensadora. Partidaria da orde, pero capaz de saltarse á toureira todas as normas morais. Estudosa e festeira á vez».

Bartlett eloxia a modernidade da gota de sangue, non unicamente polo xeito en que desenvolve a investigación senón por como o protagonista narrador —Ignacio Selva, un señorito madrileño, detective afeccionado, por sport, di, á moda inglesa— condúcese con ironía e distanciamento, e xoga co lector e mesmo coa policía e o xuíz, ocultando información, impondo o ritmo e a dirección das pescudas e resolvendo o crime cunha teatral astucia ás costas das autoridades, e mesmo permitíndose impartir xustiza. Como última pirueta, Selva móstrase entusiasmado co resultado do seu recentemente adquirida vocación de sabuxo —que ademais lle fixo superar un preocupante e inhabilitante estado de apatía— e anuncia que marcha a Inglaterra a formarse e que volverá a Madrid presto a desentrañar novos casos que, de ter interese para o público, poderían chegar á «letra de imprenta».

A prologuista Alicia Giménez Bartlett recoñece a súa fascinación polo coidado da prosa, a elaboración da lingua, a musicalidade das frases… e asegura que vale a pena ler a peza só polo goce estético que implica.

 

[Fonte: http://www.lavozdegalicia.es]