O americano elevou a canción popular e colocouna no lugar da alta cultura para sempre
BOB DYLAN NUNHA IMAXE TOMADA NO ANO 2012, NO FESTIVAL DE BENICASSIM. DOMENECH CASTELLO
Escrito por JAVIER BECERRA
O rock n’ roll era unha emoción primaria de liberación ata que alguén lle puxo cerebro e fíxoo pensar. Foi Bob Dylan. Logrou que esa linguaxe xuvenil que bruaba cousas como «auambabuluba balambambú» convertésese no soporte de historias que transcendían á urxencia e o frenesí adolescente. O artista escribira no anuario da súa escola que desexaba ser como Little Richard. Pero, realmente, tomou o alarido sexual daquel, o rebozó de literatura e, quitándolle parte do roll, construíu as bases mestras do rock moderno.
A secuencia completa pódese ver nos álbums Bringing It All Back Home (1965), Highway 61 Revisited (1965) e Blonde on Blonde (1966), un tríptico maxistral no que o folk acústico se ensamblou no rock eléctrico e a nova linguaxe pop coa fina poesía. Aí atópase un dos picos da música popular, dunha transcendencia inabarcable que o alaga case todo. Converteu aquel son menor que fixo tremer o mundo en algo definitivamente maior, que quedou nel eternamente.
O protagonista, Robert Allen Zimmerman (o de Dylan vén do poeta Dylan Thomas ao que, di, apenas lera) cumpre mañá 80 anos. E, lonxe de ter que mirar desde a decadencia á grandeza daqueles dous anos nos que modelou o chamado «son do mercurio salvaxe», faino desde un presente de relevancia excepcional.
Despois da resurrección noventera da man de discos tan espléndidos como Time Out of Mind (1997), chegou Modern Times (2006). Sorprendeu a todos. Arrulados por xoias como When The Deal Goes Down, os seus seguidores non reprimían o entusiasmo. Vían aí, talvez, o último gran disco de Dylan. Algúns incluso sinalaban que se trataba o seu mellor álbum desde Blood On The Tracks (1975). O músico cumpría entón 65 anos. En lugar de xubilarse, entregaba un dos álbums do ano e seguía con esa aventura na que leva enrolado desde 1988: o Neverending Tour. Tocar e tocar ata o final.
O instinto indomable como guía
Nas dúas últimas décadas Dylan foi revalorizado como mito vivente. O seu arquivo infinito de descartes se expolia constantemente. É obxecto de todo tipo de documentais e estudos, incluído o primeiro volume da súa autobiografía Crónicas. E as novas xeracións penétranse no seu catálogo como quen descobre a pedra roseta do rock. Mentres tanto, el fixo directamente o que lle deu a gana, abrazado a unha liberdade radical allea a dogmas. Como sempre.
Se no pasado pasou de ser o profeta do folk a unha estrela de rock con lentes de sol, para logo desaparecer e, máis tarde, terminar facendo rock cristián, no século XXI ocorreu o mesmo. A súa imaxe do 66 apareceu en algo tan pouco roquero como a publicidade do banco ING. Tamén se coou nun anuncio da firma de lencería Victoria ‘s Secret, rodeado de modelos en bikini. Mentres, a máquina monetaria non parou, vendendo todos os dereitos das súas cancións a Universal por 300 millóns de dólares. E, como non, gañou o suspirado Premio Nobel de Literatura no 2016, que non foi a recoller.
Mentres todo iso ocorría seguiu tocando e gravando sen parar. Co seu particular estilo, á marxe de todo. En directo, masaxeando folk, rock e blues con engurras e voz rouca. En estudo, con discos na liña de Modern Times –Together Through Life (2009), Tempest (2012)- e caprichos que só el se pode permitir, como tres álbums dedicados aos estándares americanos –Shadows in The Night (2015), Fallen Angels (2016) e o triplo Triplicate (2017)– que incluso aos moi fans custoulles seguir.
Cando todo apuntaba ao intranscendente, chegou a sorpresa. En pleno confinamento edítase Murder Most Foul. Unha elixía de 17 minutos polo asasinato de J. F. Kennedy cantada en spoken-word que asombrou á comunidade roquera.
Naqueles tempos estraños, apareceu como outro experimento musical dos moitos que florecían. Tratábase do adianto de Rough and Rowdy Ways (2020), un álbum excepcional con praza entre os dez mellores títulos do artista. Con clima lúgubre, espectros de soul, linguaxe pre-rock, toques de jazz e alma folk, mostraba a un artista que aos 79 anos atopábase tan inspirado como para que a critica mundial caese en bloque, unha vez máis aos seus pés. Agora cumpre 80 e, visto o visto, xa ninguén se atreve a dicir que este será o seu último gran traballo.
As anécdotas moitas veces non deixaron ver o bosque musical dos seus concertos en Galicia
Non saúda. Non deixa que entren os fotógrafos de prensa. Non permite que o graven en vivo para emitir nas pantallas. Ordena aos gardas de seguridade que impidan facer fotografías ao público. Unha perita en doce para os titulares polémicos e as crónicas que obvian o musical. O avinagrado carácter de Dylan deixou as súas actuacións galegas no terreo da anécdota. Ou directamente o surrealista, como aquel episodio delirante do 2008 no que o Concello da Coruña refugou a súa contratación porque, segundo o concelleiro de Turismo, tocaba de costas, non saudaba ao público e só interpretaba cancións pouco coñecidas.
Foi precisamente na Coruña onde o músico debutou en chan galego. Non falou moito, é certo, pero tocou de fronte e regou á audiencia con clásicos como All Along The Watchtower, Just Like A Woman, Mr. Tambourine Man e Maggie’s Farm, entre outras. Era 1993 e o concerto enmarcábase dentro do mítico Festival dos Mil Anos celebrado no Estadio de Riazor xunto a outros mitos como The Kinks, Robert Plant, Jerry Le Lewis ou Chuck Berry ou Wilson Pickett.
Imaxe do seu concerto en Santiago no 2019, no que Dylan impediu o traballo normal dos fotógrafos de prensa. PACO RODRÍGUEZ
Volvería en 1999 ao Multiusos do Sar de Santiago. Para moitos dos seus seguidores esa foi a mellor actuación de Dylan na comunidade, trenzando un robusto ton blues. Empezou en acústico con The Times They Are A-Changin’ e terminou en eléctrico con Like a Rolling Stone. Na súa seguinte parada galega repetiría Compostela. Esta vez no Monte do Gozo no 2004 dentro doutro macrofestival xunto a Lou Reed, Massive Attack e Iggy Pop.
Dúas paradas no século XXI
No século XXI Dylan ofreceu dous concertos en Galicia. Primeiro no Ifevi de Vigo, no ano 2008, cun formato moi parecido ao que seguía usando ata o parón da pandemia. Despois en Santiago, no 2019 e de novo no Multiusos do Sar con todo vendido. En ambos os casos podíase ver ao Dylan crepuscular, revisando clásicos, retorcéndoos e traéndoos ao presente. No último birlo, ademais, creou unha atmosfera de teatro doutra época, sen máquinas na música e sen móbiles entre o público. Ao final, terminouse por darlle a razón na súa obsesión contra as cámaras. A ansiedade de capturalo todo que xeran estas acabaría por botar por terra a experiencia.
Catro visións desde a música galega
SÉS, XOEL LÓPEZ, ANDRES SUÁREZ E ANXELA BALTAR (BALA)
SÉS: «Para min Bob Dylan é o exemplo dun cantor, dunha persoa que colle a realidade e a canta. Moitas veces se toma cantar por afinar ou entoar. El levou a canción ao xénero literario que é. Se ti queres cantar tes que consumir literatura. El é un exemplo de excelencia e ten categoría de mito. Actualmente so están el e Silvio Rodríguez».
Xoel López: «Para min foi unha influencia brutal, sobre todo a nivel lírico e de concepto de canción. Era capaz de expresar algo moi concreto dun modo poético. A parte que máis me toca é a folkie, da primeira época. É unha peza fundamental no movemento pop que revolucionou o mundo. Achegouse a el, cambiouno e afectou en todas partes».
Andrés Suárez: «O que máis admiro de Dylan é a súa liberdade. Négome a chamalo valentía. Ao meu modo de ver e por máis que lle a pesar dalgúns, fixo o que lle deu a gana cando lle deu a gana. Do eléctrico ao folk sen selo. O grotesco sería ter preguntado. Faltaría máis. Non habería mestría sen liberdade. Oda ao seu premio».
Anxela Baltar (Bala): «Dylan chegou a min a través dos meus pais, como Pink Floyd, The Beatles ou Jimi Hendrix. A súa figura chámame moito a atención. Polo intensa que foi a súa vida, polo multidisciplinar da súa carreira e, sobre todo, polo cambio que fixo do folk á guitarra eléctrica nos sesenta. Todo a pesar das críticas e paus que caeron».
[Fonte: http://www.lavozdegalicia.es]
sephatrad 